13. Uluslararası MEB Robot Yarışmasının Samsun Valiliği (İl Millî Eğitim Müdürlüğü) koordinesinde gerçekleştirileceğine dair yazı ekte gönderilmiştir.
Gereğini rica ederim.
Ahmet ALDEMİR
Müdür a.
Şube Müdürü
T.C.
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü
13. ULUSLARARASI
MEB ROBOT YARIŞMASI
TEMALI
ROBOT KATEGORİSİ
YARIŞMA KURALLARI
2019 – SAMSUN
“ENDÜSTRİ 4.0 ‘DA YAPAY ZEKA”
YAPAY ZEKA
Zekâ genel anlamda kavrama, öğrenme, problem çözme, planlama gibi bilişsel özelliklerin kapasitesi olarak tanımlanabilir. Bilgisayarlara bu yeteneklerin kazandırılması olarak nitelendirebileceğimiz yapay zekâ önemli bir araştırma alanıdır.
Yapay zekânın kapasitesini sınamak için en eski öneri 1950’de Alan Turing tarafından ortaya atılmıştır. Turing testi olarak bilinen deneyde bir kişi bilgisayar üzerinden sorular sorarak karşı tarafla bir diyalog kurar. Eğer kişi karşıdakinin insan mı, bilgisayar mı olduğunu ayırt edemiyorsa karşıdaki bilgisayar Turing testini geçmiş sayılır.
Bilim insanları uzun yıllar boyunca insan zekâsının becerilerine sahip bir yapay zekâ uygulaması tasarlayabilmek için insanları taklit etmeye çalışmışlardır. Ancak insanın düşünme mekanizmasını bilgisayara mantık kuralları ile anlatmak hayli karmaşıktır.
Ayrıca bir amaca ulaşmak için en etkili yöntem doğadaki çözüm olmayabilir. Örneğin insanlar uçmak için kuşları taklit etmek yerine fizik kurallarına göre tasarlanan uçaklar geliştirmişlerdir. Bu nedenle insanın düşünce sistemini taklit etmeye çalışan yapay zekâ yaklaşımı artık tercih edilmemektedir.
Günümüzde çevreyi algılayarak belirli bir görevi başarılı bir şekilde gerçekleştiren yapay zekâ uygulamaları vardır. Söz konusu yapay zekâ uygulamalarının bazı örnekleri:
ü Satranç oynayan yapay zekâ uygulaması rakibin hamlelerini algılar, sonraki olasılıkları hesaplar ve hamle yapar.
ü Sağlık alanında kullanılan bir yapay zekâ uygulaması test sonuçlarını ve diğer yaşamsal verileri alır, teşhis koyar.
ü Sürücüsüz araç kamera ve radar gibi algılayıcılardan bilgiler alır, direksiyon hareketlerini ve motor gücünü kontrol eden çıktılar verir.
Sayısal verinin hızla artması (büyük veri kavramı) ve günümüzdeki bilgisayarların bu verileri işleyebilecek kadar güçlenmesi (örneğin grafik kartları ile paralel programlama) sayesinde günümüzdeki yapay zekâ uygulamaları çok miktarda veriyi analiz ederek öğreniyor. Örneğin sürücüsüz bir araç karar verirken 4 milyon kilometrelik sürüş tecrübesinden yararlanabiliyor. Google Çeviri ve diğer çeviri yapan uygulamalar, yabancı bir dili öğrenirken insanların yaptığı gibi dilin gramer kurallarını öğrenmez. Bunun yerine milyonlarca çeviri örneğine bakarak benzer kararlar verir. Örneğin İngilizce-Türkçe çeviri yaparken içinde “human” kelimesi geçen cümlelerin hepsinin çevirisinde “insan” kelimesinin olduğunu algılar ve bu kelimenin Türkçe karşılığını kendiliğinden öğrenir.
Bu yaklaşım bizi yapay zekâ ile bağlantılı bir kavram olan yapay öğrenmeye ulaştırır. Yapay öğrenme, bilgisayarların bir problemi çözmek için ham veriyi/deneyimi kullanarak en doğru kararları verecek şekilde programlanmasıdır.
Günümüzde geliştirilen yapay öğrenme uygulamaları ile birçok görev (örneğin fotoğraflardaki belirli bir nesneyi algılama, trafikte araç kullanma ya da ses tanıma) insanlar kadar hatta daha da başarılı bir şekilde gerçekleştirilebilmektedir. Ancak bilim kurgu filmlerinde olduğu gibi robotların kendi kolonilerini kurması ya da Dünya’yı ele geçirmesi gibi olasılıklar hâlâ çok uzaktır. Günümüzde kullanılan başarılı yapay zekâ uygulamaları belirli bir görev için gelişmiş modellerdir. Ancak geliştirilen teknolojiler henüz insanlar gibi çok farklı görev ve durumları eş zamanlı olarak değerlendirecek düzeyde değildir.
***http://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/yapay-zeka-ve-yapay-ogrenme
ENDÜSTRİ 4.0 VE YAPAY ZEKÂ İLİŞKİSİ
Ortaya atılan ve insanlara korkutucu gözüken “gelecek robotların elinde olacak” felsefesi her ne kadar üzerinde çalışanlar olsa da, üretim endüstri için rafa kalkmış durumdadır. Üretim Endüstrisi yüksek bir hızla birlikte araştırma üzerine milyonlar harcamaktadır.
Devir “akıllı robotlar” ile birlikte daha verimli bir yaşama sahip olma devridir. Günümüz ve gelecek için faydalı olacağı belirtilen, üst düzey konular; Yapay Zekâ, Endüstri 4.0, IoT (Nesnelerin İnterneti) gibi konuların hepsi algoritmalar ile birlikte oluşturulmaktadır.
Üretim Endüstrisinde Yapay Zekâ
Biliyoruz ki, her bilim dalı kendi içerisinde alt dallarına ayrılır ve en önemlisi, bütün bilimler birbiri ile ilişkilidir. Bu sebeple ki örneğin fiziğin Yapay Zekâ üzerinde, Yapay Zekâ ise diğer bilim dalları üzerinde etkisi kaçınılmaz olmuştur.
Fabrika Planında Yapay Zekâ
Endüstri 4.0 ‘ın en ilginç yönü olan fabrika içerisinde ki makinelerin birbirine bilgi vermeleri, akıllı makinaların, ürünlerin kim tarafından ve ne zaman üretildiğini kendiliğinden bildirmeleri, fabrikanın karanlıkta bile çalışabiliyor olması gibi durumların hepsi her ne kadar üstüne basılı bir şekilde söylenilmese de bir diğer isimle “Yapay Zekâ ile donatılmış fabrika” durumundadır.
Lojistikte Yapay Zekâ
Endüstri 4.0 ‘ın bir diğer kolu ise, lojistiktir. Burada yine Yapay Zekâ ‘nın etkisini görüyoruz. Makine öğrenimi sonucunda elde edilen bilgiler doğrultusunda yazılan algoritmalar ile birlikte ürün taşıyan arabanın nerede olduğunu, hangi hızla gittiğini anlayabilir ve lojistiğin daha verimli hale getirilmesini sağlayabiliriz.
Internet of Things (Nesnelerin İnterneti) elektriksel cihazların, yapıların birbiri ile iletişim sistemi içerisinde olmasıdır. Yazılım, sensör ve ağ bağlanabilirliği özellikleri ile birlikte objelerin birbirinden bilgi almasını ve bilgi değiş tokuşu yapmasını sağlamaktadır. Nesnelerin interneti (IoT) şebeke altyapılarının zarar görmesi halinde kontrol edilmesini ve bilgisayara uyarı göndermesini de sağlayabilecek beceriye sahiptir.
Sistemlerin birbirlerine bağlanma verimliliği ve Makine ve Makine (M2M) arası gerçekleşen iletişimler artırılır .
Nesnelerin interneti( IoT) endüstri 4.0 ‘a özgü bir konu değildir. IoT kullanılan diğer alanlar; ev otomasyonu (akıllı ev projesi), otomatik açılan ışıklar, otomatik olarak ısınan termos, akıllı şehirler, akıllı ulaşım, robot süpürge makineleri, uzaktan izlenen ve kontrol edilebilen fırın ve dondurucu gibi aklınıza gelebilecek her türlü projede kullanılmaktadır.
Gelişmiş Firmalar Paralarını Araştırmaya Harcıyor
Günümüzde ve gelecekte de, Yapay Zekâ ‘nın büyük bir öneme sahip olacağını fark eden firmalar, Yapay Zekâ araştırmalarına milyonlarını harcamaktadır. Örnek vermek gerekirse, Türkiye ‘de bulunan bir firma Facebook Messenger ile bir ürün istediğimizde, söylediğimizi anlayan ve ona göre cevap veren bir bot geliştirmiştir. Bot hem ne talep ettiğimizi hem de nerede bulunduğumuz bilgisini bizden alıp ürünü bize gönderiyor. Henüz kullanıma geçmeyen bu proje bir ‘sigorta’ firması tarafından üretilmiştir. Google, Facebook, IBM, Microsoft vb. firmaların hem 2017 ilk çeyrekte satın alınan Yapay Zekâ girişimlerini ve aldıktan sonra hızla bünyelerinde geliştirme yaptıklarını görünce işin ne kadar ciddeyetle yapıldığını görüyoruz. Bize “şimdilik” onların ürünlerini kullanarak, ürün çıkartmak kalıyor. Umuyoruz ki bu da değişecektir.
***https://yapayzeka.ai/endustri-4-0-ve-yapay-zeka-iliskisi/
Yapay zeka, makine öğrenimi ve derin öğrenmenin kronolojisi (Kaynak: Nvidia)
Kaynakça:
Yukarıdaki bilgiler ;
http://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/yapay-zeka-ve-yapay-ogrenme
https://yapayzeka.ai/endustri-4-0-ve-yapay-zeka-iliskisi/
linklerinden alınmıştır.
TEMALI ROBOT KATEGORİSİ YARIŞMA KURALLARI
Temalı Robot Yarışması bir platform ve iki parkurdan oluşmaktadır.
Platform; Temalı Yarışma Kategorisinin oynandığı bütün alanı,
Parkurlardan;
Birinci Parkur; Deniz Ulaşımını (Kurtuluş Yolu),
İkinci Parkur; Kara Ulaşımını (İlk Adım) temsil etmektedir.
Yarışmacılar, Birinci Parkur için Otonom (kendi kendine hareket kabiliyeti olan) bir Robot, İkinci Parkur için Kumandalı (kablolu ya da kablosuz) bir Robot ile yarışacaklardır.
Yarışma Kılavuzunda, Otonom Robot Birinci Robot ve Kumandalı Robot İkinci Robot olarak anılacaktır.
Yarışma başlamadan önce her iki robot, yarışmaya başlayacakları Birinci ve İkinci Parkurdaki yerlerine yerleştirilecektir (Birinci Robot İstanbul Boğazındaki 1. Robot yerine (içerisinde su bulunan deniz alanına), İkinci Robot 2. Robot yerine konur).
Birinci ve ikinci parkurdaki görevleri Robotlar sırası ile tamamlayacaktır.
İkinci Parkurdaki yarışmacı, İkinci Robotu platformdaki başlangıç yerinden hareket ettirdiğinde kronometre hakem tarafından çalıştırılacak ve yarışma başlayacaktır.
Görevler;
Görev 1. İkinci Robot, başlangıç noktasından hareket ederek görev emrini İstanbul’da ki bulunduğu yerden alacak ve Birinci Robota teslim edecek,
Görev 2. Birinci Robot Birinci Parkurdaki başlangıç noktasından kendi imkanları ile hareket ederek 4 nolu alana girdiğinde duracak ve Mors Feneri’nden gelecek ışıklı mesajı bekleyecek. Mors Fenerinden mesaj geldiğinde bu mesajı çözümleyerek Samsun İlk Adım noktasına doğru yeniden hareket edecek ve buraya ulaştığında duracak,
Görev 3. Birinci Robotun 4 nolu alanda durması ile İkinci Robot G-3 Telgraf Makinesini kullanarak 3 karakterlik Mors mesajını Mors Feneri aracılığı ile Birinci Robota gönderecek,
Görev 4. İkinci Robot Havza’daki eksik Telgraf Direğini yerine dikecek,
Görev 5. İkinci Robot Telgraf Direkleri üzerinde eksik olan telgraf hatlarını onaracak,
Görev 6. İkinci Robot G-6 Telgraf Makinesini kullanarak TAMAM mesajını gönderecek ve Türkiye haritasının aydınlatılmasını sağlayacaktır.
Görevlerini tamamlayarak Türkiye haritasını aydınlatan ekip yarışmayı bitirmiş sayılacak, bu esnada kronometre otomatik olarak duracak ve yarışma tamamlanacaktır.
Sıralama toplam puan ve süre göz önüne alınarak yapılacaktır.
Kronometre: Saha içerisinde herkesin görebileceği bir yerde ve dijital olacaktır.
TEMALI YARIŞMA KATEGORİSİ
“ENDÜSTRİ 4.0 TEMALI YAPAY ZEKA”
YARIŞMA PLATFORMU
Şekil-1 Yarışma platformu üst görünüm.
Platform : Platform zemini renkli baskı folyo ile kaplanacaktır.
Şekil-2 Yarışma platformu ızgaralı üst görünüm.
YARIŞMA PLATFORMU
Şekil-3 Platformdaki A ve B parkurlarının 3D görünümü
Şekil-4 Platformdaki parkurların perspektif görünümü
Platform: Deniz ve Kara parkuru olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır.
BİRİNCİ PARKUR (Otonom Robot - Kurtuluş Yolu)
Şekil-5 Platformdaki Deniz parkurunun üst görünümü
İKİNCİ PARKUR (Kumandalı Robot - İlk Adım)
Şekil-6 Platformdaki Kara parkurunun üst görünümü
BİRİNCİ PARKUR (Kurtuluş Yolu) (OTONOM ROBOT)
Yarışma başlamadan önce, yarışmacı ekip her iki robotuda parkurlardaki başlangıç yerlerine yerleştirerek robotlarının başında hazır halde bekleyeceklerdir. İkinci (Kumandalı) Robotun hareketi ile hakem kronometreyi çalıştıracak ve yarışma başlayacaktır.
Robotlar, aşağıdaki görevleri parkur üzerinde sırası ile tamamlayacaktır.
Parkurdaki Görevler:
Görev 1: Bu görev İkinci Robot tarafından icra edileceğinden İkinci Parkur bölümünde anlatılmıştır.
Birinci Parkurdaki Görevler:
Görev 2: Kurtuluş Yolunun aşılarak Samsun İlk Adım noktasına ulaşılması,
Şekil-7 Platformdaki Deniz parkurunun üst görünümü
Şekil-8 Platformdaki Deniz parkurunun 3D görünümü
Birinci Robot İkinci Robottan görev emrini aldığında otomatik olarak çalışacak ve Kurtuluş Yolu’nda hareket edecektir. Hiç bir kenara çarpmadan 1,2 ve 3 numaralı alanları geçecek 4 numaralı alana girince duracak ve Mors Feneri’nden gelecek mesajı almak için bekleyecektir.
Birinci Robot Mors Fenerinden gelen mesajı aldığı zaman çözümleyecek, kendi üzerinde bulunan LCD ekrana yazacak ve Samsun İlk Adım alanına giderek beyaz renkli duvara çarpmadan burada duracak ve görevlerini tamamlamış sayılacaktır.
Mors Feneri (Işıldak, Aldis Lamba):Mors Feneri olarak 1000 mm uzunluğunda 36W Beyaz Led Wallwasher üst üste yerleştirilmiş olarak ve en az iki adet kullanılacaktır.
a- b-
Şekil-9 a-Platformda kullanılacak Wallwasher b-Mors Feneri yerleşim yeri
Mors Mesajı: 3 karakterden oluşan bu mesaj, yarışma başlamadan hemen önce 2. Robotu kullanacak yarışmacı tarafından çekilecek kura ile belirlenecektir (Karakterlerin yanında Mors Kodu bulunacaktır).
Şekil-10 Mors Alfabesi
Şekil-11 Mors Kod Ağacı
Deniz Boyutları:Aşağıda belirtilen ölçülerde ve 350 mm yüksekliğinde olacaktır (Havuz, 3~5 mm kalınlığında sacdan üretilerek platformdaki yerine monte edilecektir). 200 mm ´lik kısmı su ile doldurulacak ve platform içerisinde gömülü olacak, 150 mm ´lik kısmı platformun üzerinde bulunacaktır.
Şekil-12 Deniz Parkuru Ölçüleri
Deniz Kenarları: Su dolu kısmın üzerinde bulunan 150 mm ´lik kenarlardan 1,2 ve 3 nolu kenarlar siyah mat folyo, 4 nolu kenarın sadece Mors Fenerine bakan iç ve dış kenarı beyaz mat folyo ve Birinci Robotun Kurtuluş Yolu’nda ilerledikten sonra ulaşacağı 5 nolu Samsun İlk Adım noktası iç ve dış kenarı beyaz mat folyo ile kaplı olacaktır.
Şekil-13 Deniz Parkuru İç ve Dış Kenar Kaplaması
İKİNCİ PARKUR (İlk Adım) (KUMANDALI ROBOT)
İkinci Parkurdaki Görevler:
Görev 1: Görev emrini İstanbul’daki bulunduğu yerden alan İkinci Robot, Birinci Robot başlangıç alanı önüne gelerek görev emrini Birinci Robot´a teslim edecektir. Teslim işlemini gerçekleştiren İkinci Robot, Samsun’da ki G-3 noktasına giderek Birinci Robotun Kurtuluş Yolu’nda ki 4 nolu alana gelmesini bekleyecektir.
Görev Emri:Kutu, en 30 mm, boy 120 mm, yükseklik 40 mm ve Kavak ağacından içi dolu olarak imal edilecek ve dış yüzeyi turuncu folyo ile kaplanacaktır.
Şekil-14 Görev Emri Platformu ve Görev Emri Ölçüleri
Görev 2: Bu görev Birinci Robot tarafından icra edileceğinden Birinci Parkur bölümünde anlatılmıştır.
Görev 3: Birinci Robotun 4 nolu alanda durması ile İkinci Robot G-3 Telgraf Makinesini kullanarak yarışmanın başında kura çekerek belirlenen Mors mesajını Mors Feneri aracılığı ile (ışık hüzmesi şeklinde) Birinci Robota gönderecektir.
Görev 4: Birinci Robotun Samsun İlk Adım noktasına ulaşması ile İkinci Robot tekrar hareket edecek Telgraf Direğini bulunduğu yerden alarak Havza’daki (G4 noktası) yeşil renkli alana dikecektir.
Telgraf Direği: 50 mm çapında 600 mm uzunluğunda PVC borudan imal edilecek ve üst noktasında 300 mm uzunluğunda ve 10 x 20 x 1 mm kalınlığında içi boş metal profil tutturulmuş olacaktır.
Şekil-15 Telgraf Direği Ölçüleri
Telgraf Direği Dikilecek Alan:Yeşil renkli zemin içerisinde 70 mm çapında ve 100 mm derinliğinde bir yer oluşturulacaktır.
Şekil-16 Telgraf Direğinin Dikileceği Alan Ölçüleri
Görev 5: İkinci Robot Telgraf Hatlarını bulunduğu yerden alarak Samsun-Havza (1), Havza-Amasya (2), Amasya-Tokat (3) ve Tokat-Sivas (4) arasındaki Telgraf direkleri üzerine koyacak ve Anadolu’ya giden kopuk Telgraf hattını onaracaktır.
Telgraf Hatları: Aşağıda verilen ölçülerde 10 x 10 x 1 mm kalınlığında içi boş metal profil kullanılacaktır.
Şekil-17 Telgraf Hatları Ölçüleri
Telgraf Hatları Rafı:Telgraf hatları aşağıda ölçüleri verilmiş olan dikey raflar üzerinde duracaktır. Yarışmacı Robotu ile raflardan hatları alarak direklere götürecektir.
Şekil-18 Telgraf Hatları Konulacak Raf Ölçüleri
Görev 6: İkinci Robot Telgraf Hatlarını tamamladıktan sonra Havza’da bulunan G-6 Telgraf Makinesinden Mors Alfabesi ile TAMAM mesajını yollayacak, Bu mesaj Platform üzerinde bulunan ekranda görünecek, Erzurum, Sivas ve Ankara’da bulunan Telgraf Makineleri ve Türkiye Haritası aydınlanacak, yarışmacının kronometresi durdurulacak ve yarışma tamamlanacaktır.
Telgraf Makinesi:Telgraf Makinesi aşağıda verilen ölçülerde sarı ve yeşil renkte imal edilecektir. Sarı renkli olan G-3 noktasında ve deniz üzerinde Mors Feneri ile Mors işareti yollayarak haberleşmek için, Yeşil renkli olan G-6 noktasında ve karada telgraf hatları üzerinden Mors alfabesi yollamak için kullanılacaktır.
Şekil-19 Deniz Haberleşmesinde Kullanılacak G-3 Telgraf Makinesi Ölçüleri
Şekil-20 Kara Haberleşmesinde Kullanılacak G-6 Telgraf Makinesi Ölçüleri
Telgraf Makineleri Nasıl Kullanılacak: Kullanıcı kumandalı Robotu ile Telgraf Makinesi üzerine;
0-2 sn aralığında basar ise sistem bunu Mors alfabesinde nokta (.) olarak algılayacak ve üç katlı ışıklı kolonun sarı lambası bu esnada yanacaktır.
2-4 sn aralığında basar ise sistem bunu Mors alfabesinde çizgi (-) olarak algılayacak ve sarı lamba sönerken sadece yeşil lamba yanacaktır.
4~6 sn aralığında basar ise sarı ve yeşil lamba aynı anda yanacak ve yazılması gereken Mors karakteri sistem tarafından yazılmış kabul edilecek ve yarışmacı diğer karakteri oluşturmaya başlayacaktır.
6~8 sn aralığında basar ise sarı ve yeşil lamba sönükken sadece kırmızı lamba yanacak ve yazılması gereken Mors karakteri sistem tarafından yazılmamış kabul edilecek ve yarışmacı yeniden aynı karakteri oluşturmaya başlayacaktır.
8~10 sn aralığında basar ise sarı, yeşil ve kırmızı lamba aynı anda yanacak ve yazılan bütün mesaj silinecek ve yeniden mesaj yazılmaya başlanacaktır.
Yazılan her karakter ilgili parkur üzerine konulacak ekran üzerinde yarışmacı ve izleyiciler tarafından görülecektir.
Zaman |
Renk |
Mors Alfabesi |
0~2sn |
Sarı |
● |
2~4sn |
Yeşil |
− |
4~6sn |
Sarı,Yeşil |
Karakter Yollandı |
6~8sn |
Kırmızı |
Karakter Reset |
8~10sn |
Sarı,Yeşil,Kırmızı |
Mesaj Reset |
Tablo-1 Karakter Zaman Çizelgesi Şekil-21 Üç Katlı Işıklı Kolon
Adres:
Tepebaşı Mah. 124475. Sokak No 5 Kadınhanı KONYA
Telefon
05073520229 Müdür